Vaak wordt er vanuit gegaan dat je niet meer kunt lenen wanneer je zware schulden hebt en op de zogenaamde ‘zwarte lijst’ staat. Dit klopt echter niet altijd. Alles hangt van je persoonlijke en financiële situatie af.
Een lening afsluiten terwijl je al één of meerdere andere leningen hebt lopen…
Dit hoeft op zich geen probleem te zijn. Wanneer je bijvoorbeeld maar één of enkele kleine leningen hebt lopen, zal de bank er waarschijnlijk geen probleem van maken om je nog een lening te verschaffen. Zo kun je bijvoorbeeld een kredietkaart hebben en een autolening afbetalen van 100 euro per maand voor de komende 30 maanden en toch nog een hypothecaire lening krijgen. De vuistregel hier is meestal dat je totale schuldenlast niet meer dan 40% van je netto inkomen mag bedragen.
Wat als je op de ‘zwarte lijst’ staat?
Mensen die hun lening al drie maanden niet hebben kunnen afbetalen, komen op de zogenaamde ‘zwarte lijst’ van de Nationale Bank te staan. Deze lijst wordt bijgehouden door het CKP, de Centrale voor Kredieten aan Particulieren.
Telkens je een lening of krediet aanvraagt, moet je toestemming geven aan de bank of kredietverstrekker om te controleren of je naam op deze lijst voorkomt. Indien je erop staat, is dit niet gunstig voor het toekennen van je nieuwe lening. Toch betekent dit niet automatisch dat je de lening niet krijgt.
Eens op de lijst, altijd op de lijst???
Nee hoor, na een aantal jaar word je gewoon weer van de lijst geschrapt, zodat je met een propere lei kunt herbeginnen. Meestal wordt je naam één jaar nadat je lening volledig is afgelost van de lijst gehaald. Bij een hypothecaire lening en in sommige andere gevallen is dit pas na tien jaar.
Uitzonderlijk kun je een aanvraag indienen om al eerder geschrapt te worden. Je moet dan motiveren waarom je niet op de lijst thuishoort; bijvoorbeeld omdat je altijd correct betaald hebt, maar door een ziekenhuisopname even in de problemen bent gekomen en daarna weer een goede betaler was.
De overheid maakt zo’n lijst om mensen die het moeilijk hebben nog dieper in de put te duwen…
Absoluut niet! De lijst is er juist gekomen ter bescherming van de doorsnee mens. Oké, hij is ook handig voor banken, omdat zij zo meer zekerheid hebben over het terugkrijgen van het geleende bedrag, maar dat is niet het hoofddoel. Het is net de bedoeling om mensen die moeilijk met geld kunnen omgaan te helpen door te voorkomen dat ze steeds meer en meer schulden krijgen en in een vicieuze cirkel terecht komen waarbij ze gaan lenen om hun huidige leningen af te betalen. De ‘zwarte lijst’ is dus een beschermingsmaatregel voor de zwaksten in de maatschappij, het is geen straf.
Kun je een lening krijgen terwijl je op de ‘zwarte lijst’ staat?
Allereerst is het belangrijk om te weten dat er meerdere soorten vermeldingen op de zwarte lijst zijn. Achter je naam staat ook het soort wanbetaler dat je bent. Er kan bijvoorbeeld bijstaan dat je wel schulden hebt, maar deze correct afbetaalt. Of misschien staat er wel achter je naam dat je er niet in slaagt om maandelijks een deel van je schulden af te betalen. Ook wanneer je in schuldbemiddeling bent, staat dit op de lijst vermeld.
Kortom er zijn gradaties en deze gradaties spelen een belangrijke rol tijdens het aanvragen van een nieuwe lening. Hoe ernstiger je financiële problemen, hoe moeilijker het wordt om een lening te verkrijgen.
De bank…
Er is een groot verschil tussen banken en kredietverstrekkers onderling als het aankomt op omgaan met de ‘zwarte lijst’. De ene bank zal je nooit een lening verstrekken indien je erop staat, terwijl de andere bank zich bijna specialiseert in het geven van leningen aan mensen in financiële problemen.
Om te voorkomen dat ze zelf failliet gaan, moet de bank wel een aantal zekerheden inbouwen dat je je lening bij hen toch zal afbetalen. Daarom zullen er afspraken gemaakt worden waaraan je je dient te houden. Je moet je goede wil ook tonen en bewijzen dat je je uiterste best zal doen. De bank kan je bijvoorbeeld vragen of je erkent dat je moeilijk met geld kunt omgaan. Misschien eist ze wel van je dat je budgetvriendelijker gaat leven en je levensstijl aanpast aan je middelen. Verder is het meestal ook noodzakelijk om het maandelijks af te betalen bedrag kleiner te houden dan wat je voorheen moest afbetalen, aangezien je al bewezen hebt dat dat niet lukte. Kortom, het gesprek met de kredietverstrekker zal niet prettig zijn. Je moet je bewijzen deze keer, want de bank verleent je een gunst met de toekenning van de lening.
Soorten leningen…
Flitskredieten, ook wel minikredieten genoemd, werden speciaal gemaakt om een moeilijke maand te overbruggen. Kredietverstrekkers gaven je een paar honderden euro’s om je schulden van die maand te betalen en je moest dit geld meestal binnen de twee tot vier weken weer terugbetalen met intrest. Minileningen bestaan niet meer in België. Er bestaat nu een beter alternatief, met minder kosten: de persoonlijke lening!
Een andere manier om een financiële droogte te overbruggen? Overschrijving van je hypothecair krediet: je kunt opnieuw lenen met je huis als onderpand. Dit kan echter maar in bepaalde gevallen; bijvoorbeeld om een tijdelijke tegenslag te overbruggen, zoals werkloosheid. Indien je altijd slecht betaald hebt, zal de bank dit echter niet toestaan. Nochtans kan iedereen wel eens een financiële uitschuiver maken.
Een ‘tweede kans krediet’ wordt door sommige banken verstrekt om je uit een onoverzichtelijke schuldenberg te helpen. Er wordt dan vaak een overzicht gemaakt van al je schulden en deze worden bij elkaar opgeteld. Dit bedrag is dan bijvoorbeeld je tweede kans krediet. Het krediet wordt vervolgens gebruikt om al je huidige schulden af te lossen. Daarna moet je zelf nog maar één maandelijkse betaling doen, die voor je tweede kans krediet. Zo behoud je gemakkelijker het overzicht over je financiën.